Z obniżeniem wartości rynkowej pojazdu mamy do czynienia w przypadku zdarzenia drogowego, którego skutkiem jest uszkodzenie pojazdu. Poszkodowany ma możliwość domagać się rekompensaty poniesionych strat od ubezpieczyciela sprawcy szkody z tytułu obowiązkowego ubezpieczenia OC.
Jak wynika z art. 361 § 2 na zobowiązanym do naprawienia szkody ciąży obowiązek pełnej kompensaty, która obejmuje straty, które poszkodowany poniósł, oraz korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Roszczenie o odszkodowanie z tytułu utraty wartości rynkowej pojazdu mieści się w dyspozycji wskazanego artykułu i jest traktowane jako szkoda majątkowa, pozostająca w normalnym związku przyczynowo – skutkowym z działaniem lub zaniechaniem, z którego szkoda wynikła. Możliwość występowania z takim roszczeniem do ubezpieczyciela potwierdził także Sąd Najwyższy wydając uchwałę z dnia 12 października 2001 r. (sygn. akt III CZP 57/01, OSNC 2002/5/57). W odpowiedzi na zapytanie prawne SN wskazał, że „Odszkodowanie za uszkodzenie samochodu może obejmować oprócz kosztów jego naprawy także zapłatę sumy pieniężnej, odpowiadającej różnicy między wartością tego samochodu przed uszkodzeniem i po naprawie„. Powyższą uchwałę powoływały następnie sądy niższego rzędu w uzasadnieniach orzeczeń. W wyroku z dnia 28 lutego 2006 r. Sąd Rejonowy w Puławach w uzasadnieniu wskazał, że „wartość pojazdu po naprawie stanowi jego wartość rynkową. Ponieważ wartość ta w wyniku uszkodzenia, choć później wyeliminowanego zmalała w stosunku do tej, jaką pojazd ten miałby na rynku, gdyby nie został uszkodzony, to kompensata powinna obejmować nie tylko koszty naprawy, ale także tę różnicę wartości.” (sygn. akt I C 338/04).
W celu sprecyzowania reguł określania ubytku rynkowej wartości pojazdu wydana została Instrukcja Określania Rynkowego Ubytku Wartości Pojazdów nr 1/2009 z dnia 12 lutego 2009 roku zatwierdzona 12 lutego 2009 uchwałą Zarządu Głównego do stosowania w Stowarzyszeniu Rzeczoznawców Samochodowych – EKSPERTMOT i w Komputerowym Systemie INFO-EKSPERT/SRTSiRD. Zgodnie z wytycznymi zawartymi w instrukcji rynkowy ubytek wartości z reguły występuje w przypadku pierwszego uszkodzenia pojazdu o charakterze kolizyjnym i w przypadku samochodów osobowych ma zastosowanie do pojazdów o okresie eksploatacji do sześciu lat.
Istotnym zagadnieniem z punktu widzenia roszczeń o odszkodowanie z tytułu obniżenia wartości rynkowej pojazdu jest umowa leasingu. W przypadku gdy uszkodzony w wypadku pojazd jest przedmiotem leasingu konieczne jest zwrócenie uwagi na zapisy umowne. Mając na względzie charakter powyższej umowy należy stwierdzić, że to finansujący, czyli leasingodawca jest uprawniony do wystąpienia z roszczeniami do ubezpieczyciela.
W celu zgłoszenia do ubezpieczyciela roszczenia o odszkodowanie z tytułu obniżenia wartości rynkowej pojazdu konieczne jest zgromadzenie wymaganych dokumentów. W pierwszej kolejności powinny być to dokumenty potwierdzające wystąpienie zdarzenia ubezpieczeniowego, czyli wypadku. Potwierdzeniem tego będzie przede wszystkim notatka policyjna lub zaświadczenie z policji. Ponadto konieczne jest uzyskanie informacji o numerze polisy ubezpieczeniowej sprawcy zdarzenia. Dodatkowo aby skutecznie udowodnić wystąpienie szkody w pojeździe należy przedstawić dokumenty potwierdzające naprawę pojazdu, tj. faktury, wykaz wymienionych części. Na podstawie dostarczonych przez poszkodowanego dokumentów oraz biorąc pod uwagę wytyczne znajdujące się w Instrukcji ubezpieczyciel określa ubytek wartości rynkowej pojazdu.
Mając na uwadze powyższe, w przypadku uczestnictwa w zdarzeniu drogowym, w którym uszkodzeniu uległ pojazd o okresie eksploatacji do sześciu lat, warto domagać się od ubezpieczyciela sprawcy szkody nie tylko odszkodowania za naprawę pojazdu, ale także rekompensaty obniżenia wartości rynkowej samochodu.
Adrianna Kulczak
Asystent radcy prawnego